İlhan Arsel - Aydın ve "Aydın"

Prof.Dr. İlhan Arsel'in Aydın ve "Aydın" adlı eserini okumayı tamamladım. 5 yıllık bir araştırmanın ürünü olan kitap 1993 yılında yayınlandı. Kitap genel anlamda din etkisi altında oluşan gelenekselleşme kültürünün yerine aklın ön plana çıkartılarak aydınlanma sürecinin önemine değiniyor. Dünyada aydınlanma tarihini örneklerle yansıtan yazar, dini etkenlerin aydınlanmanın önündeki en büyük engel olduğunu ve özgür düşünce ve akla dayalı mantık ilkelerinin ortaya çıkardığı aydınlanma ve aydın kavramlarını oldukça geniş bir perspektifte işlemiş. Prof.Dr. İlhan Arsel'i bilenler zaten yazarın fikirlerini de mutlaka biliyordur. Dünya tarihinde öne çıkan aydınlar ve geleneksel din anlayışının etkisindeki toplumlarda ortaya çıkamayan aydınları sorguluyor. Kitapta Hristiyanlık öncesi dönemde yaşanan aydınlanma hareketi, sonrasında hristiyanlık ve kilise baskısı altında Avrupa'nın en karanlık dönemlerini oluşturan Ortaçağ karanlığı ve sonrasında aklı ön plana çıkararak aydınlanma hareketini başlatan, rönesans, reform, hümanizm, sosyalizm gibi akımlarla yeni bir döneme imza atan aydın kişilikler işleniyor. öte yandan İslam dünyasını sorgulayan yazar, aydınlanma dönemini başlatamayan Müslüman aydınları da eleştiriyor. Öncelikle belirteyim ki bu kitap 5 yıl boyunca yüzlerce kaynağı taranmasının ardından ortaya çıkmış, son derece ağır bir eser. bu konuda araştırma yapanlar için faydalı olacaktır.